De timing ziet er als volgt uit:

• Februari 2024: aanvraag verkavelingsvergunning
• Maart 2024 – April 2024: openbaar onderzoek
• Zomer 2024: oplevering sanering fase 1
• Zomer 2024: aanvraag omgevingsvergunning gebouwen fase 1
• Najaar 2024: oplevering sanering fase 2 en 3
• Voorjaar 2025: start aanleg infra en park fase 1
• Voorjaar 2025: start verkoop fase 1
• Zomer 2025: start bouw woningen fase 1
• Najaar 2027: oplevering woningen fase 1

Pas als de saneringswerken volledig zijn afgerond starten de effectieve bouwwerken. Ook daar kunnen we momenteel nog geen exacte startdatum voor geven maar wanneer alles normaal verloopt verwachten we dat de eerste bewoning mogelijk zal zijn tegen eind 2027. De commercialisatie van het project wordt verwacht voorjaar 2025. 

De saneringswerken op de Bekaertsite zijn volop aan de gang. In het najaar van 2023 werd aan de site een tijdelijke laad- en loskade gebouwd. Om de impact van het werftransport op de lokale wegen maximaal te beperken, wordt de aanvoer van materialen zoveel mogelijk per schip georganiseerd.
Om de kruising met de fietsers en voetgangers langs de Scheldeboorden veilig te laten verlopen werd er een fietstunnel gebouwd.

Verder is er een weinig doorlatende verticale wand geplaatst rondom de site. Deze sluit aan tot in de Boomse klei en zorgt voor de verticale inkapseling van het terrein. In het najaar werd tevens in de noordwestelijke hoek van het terrein alle verontreinigde materiaal afgegraven tot de Boomse klei en vervangen door propere aanvulgrond.

De komende maanden wordt het terrein geprofileerd en worden de verschillende beschermingslagen aangebracht. Dit zijn een kleilaag, drainagelaag en daar bovenop een grondlaag. De materialen die daarvoor nodig zijn worden gespreid in de tijd aangevoerd. Een deel van de klei en de grond ligt reeds op de site gestockeerd om binnenkort te worden toegepast. De klei wordt aangevoerd per schip via de Schelde, deze oplossing zal ervoor zorgen dat we op het einde van de saneringswerken in totaal
het verkeer van zo’n 50.000 vrachtwagens uitsparen.

In het voorjaar staat ook een breekcampagne gepland om opgebroken materialen te verwerken tot puingranulaten, die worden gebruikt voor de aanleg van de drainagelaag.

Deze site is gekenmerkt door overwegend historische vervuiling. In de voormalige steenbakkerijen op de site werd natuurlijke klei ontgonnen om bakstenen, tegels, enz. te bakken. Deze kleiputten werden door de loop der jaren opnieuw opgevuld met afvalmaterialen van de verschillende industrieën die later op de site waren gevestigd. Buurtbewoners moeten zich echter geen zorgen maken, want de uitvoering van de saneringswerken wordt zeer nauwlettend opgevolgd door een onafhankelijk erkend bodemsaneringsdeskundige en een veiligheidscoördinator die bijzonder strikte veiligheidsprotocollen hanteren en permanente metingen uitvoeren.

Er is een lokale grondwaterverontreiniging aanwezig met zware metalen, verlaagde pH en verhoogde geleidbaarheid binnen de zone waar de klei ontgonnen is. De zware metalen in het grondwater zijn afkomstig uit de gronden waarmee in het verleden de kleiputten werden opgevuld. Lokaal en in mindere mate is tevens een verontreiniging met minerale olie en PAK’s in de bodem aanwezig.
Ter hoogte van de appartementsgebouwen, die gedeeltelijk op de opgevulde kleiputten gebouwd zijn, is een beperkte verontreiniging met zware metalen in grond en grondwater en minerale olie en PAK’s in de grond aanwezig.

Er wordt ondergronds een volledig afgesloten en waterdichte sarcofaag gecreëerd met een ondoorlatende wand rond de vervuilde grond. Hierdoor wordt de aanwezige bodem- en grondwaterverontreiniging compleet en hermetisch ingekapseld. Het terrein zal na het bouwen van de sarcofaag opgehoogd worden met een extra grondlaag van gemiddeld drie meter. Zo is rechtstreeks contact met de verontreinigde bodem uitgesloten. Deze werkwijze laat dan ook toe om opnieuw een gezonde leefomgeving te creëren voor permanente bewoning.

Het principe van werken met een sarcofaag wil zeggen dat de verontreinigde grond wordt ingekapseld in een ontoegankelijk, waterdicht en geïsoleerd omhulsel bestaande uit een ondoorlatende wand tot in de natuurlijke klei en een horizontale afdekking met ondoorlatend materiaal. Het terrein zal na het bouwen van de sarcofaag ‘opgehoogd’ worden om aansluiting te krijgen met de bestaande omgeving.
Zo is rechtstreeks contact met de verontreinigde bodem totaal uitgesloten. Deze werkwijze laat dan ook toe om opnieuw een gezonde leefomgeving te creëren voor permanente bewoning.

Bovenop de voorziene afdek, zal een bijkomende leeflaag (grondpakket) voor bomen worden voorzien. Bij de bepaling van het type bomen die aangeplant worden, zal rekening gehouden worden met de aanwezige ruimte, zodat ondiep wortelende bomen gekozen worden die de ondoorlatende laag niet beschadigen.

Veiligheid en gezondheid zijn onze eerste prioriteit, voor onze medewerkers, buurtbewoners en de toekomstige bewoners. De saneringswerken die zullen worden uitgevoerd, zijn dan ook onderhevig aan de strengste veiligheidsprotocollen. Daarbij wordt permanent gemonitord of er schadelijke stoffen vrijkomen. De historisch vervuilde grond wordt niet bovengehaald en weggevoerd, maar wordt door middel van een veilige procedure ingekapseld en hermetisch afgeschermd onder de grond. De aanwezige verontreinigingen zijn niet vluchtig. Men kan enkel blootgesteld worden aan de verontreiniging als men rechtstreeks in contact komt met de verontreinigde bodem op het terrein. Buurtbewoners worden dus niet blootgesteld aan schadelijke stoffen. De werknemers op het terrein worden beschermd door het nemen van de nodige beschermingsmaatregelen.

De aanwezige verontreinigingen op het terrein zijn niet vluchtig. Men kan enkel blootgesteld worden aan de verontreiniging als men rechtstreeks in contact komt met de verontreinigde bodem of grondwater op het terrein. Ook na afbraak van de betonplaat is er buiten de werfomheining geen contact mogelijk. Voor de buurtbewoners zijn er dus geen gezondheidsrisico’s, werknemers op het terrein worden beschermd door het nemen van de nodige beschermingsmaatregelen.
Bovendien wordt de verontreinigde bodem zo snel mogelijk na de opbraak van de verharding afgedekt. Zolang de bodem bloot ligt, zullen stofbeheersingsmaatregelen genomen worden.

We zijn ons meer dan bewust van deze actuele problematiek. Tot op heden hebben wij echter geen aanwijzingen gevonden die leiden in de richting van een vervuiling met PFOS/PFAS. Uiteraard volgen wij dit strikt op en blijven we hier zeker waakzaam voor. In het kader van de verdere ontwikkeling van de site zullen er trouwens extra controles en analyses gebeuren op de gronden die extern aangeleverd worden.

Gezien de inkapseling van de vervuilde grond enerzijds en de bijkomende analyses van de extern aangevoerde grond anderzijds, kunnen wij met grote zekerheid zeggen dat er geen PFOS/PFAS aanwezig is op deze site. Omdat we begrip hebben voor het feit dat er momenteel behoefte is aan absolute zekerheid en veiligheid, zullen we daarom op geregelde tijdstippen controles blijven uitvoeren. Daarnaast houden we regelmatig overleg- en evaluatiemomenten met de gemeente, met wie we een directe communicatielijn hebben over de ontwikkeling en de sanering van de site.

Het grondwater is lokaal verontreinigd door uitloging van zware metalen uit de bodem en door morsen van zuren. Vandaag is er reeds een waterzuiveringsinstallatie actief die er voor zorgt dat het regenwater dat in de grond terechtkomt gezuiverd wordt, alvorens het de site verlaat richting de Schelde. Deze waterzuivering wordt streng gemonitord en zal in dienst blijven tot de sanering en de volledige inkapseling en afsluiting van de aanwezige bodemverontreiniging volledig afgerond zijn. Het verontreinigd water bevindt zich enkel binnen de oude kleiput en dus is er geen risico voor buurtbewoners of verdere verspreiding richting aanliggende percelen. Van zodra de sarcofaag gerealiseerd is, kan het regenwater geen contact meer maken met de verontreinigde grond en dus ook niet vervuild worden.

Op heden liggen nog niet alle aan te voeren grondstromen voor het terrein vast. De gronden zullen voorafgaandelijk gecontroleerd zijn d.m.v. een milieuhygiënisch onderzoek (= Technisch Verslag) en dienen geattesteerd (= conformverklaring) te zijn door een erkende bodembeheerorganisatie (Grondbank / Grondwijzer). Bijkomend heeft de bouwheer voorzien om controle-analyses van de aangeleverde gronden te laten uitvoeren. De regelgeving voor grondverzet zal dus nauw gevolgd worden.

De sanering van de bodem van deze site is een complex, gefaseerd proces dat tot in de kleinste details wordt voorbereid en onderhevig is aan de strengste veiligheidsprotocollen. De sanering wordt voortdurend gemonitord en verloopt op een duurzame en veilige manier die geen enkele ruimte laat voor risico’s. Integendeel, de huidige slechte toestand van de bodem wordt omgebogen naar een duurzaam leefklimaat voor bewoners en omwonenden. Nadat de sanering is afgerond, is de vervuiling volledig ingekapseld en is er geen risico meer voor verspreiding van de verontreiniging of contact met bewoners.

De saneringswerken hebben absoluut geen impact op de tuinen van de omwonenden. Deze werken hebben bijgevolg dan ook geen invloed op de kwaliteit van groenten en fruit uit de tuinen van de omwonenden. Hetzelfde geldt voor eieren van eigen kweek.
Gezien er een volledig nieuw landschap aangelegd wordt, zal het na de sanering ook op de site volledig veilig zijn om groenten en fruit te kweken in de eigen tuin. Ook hier geldt hetzelfde voor eieren van eigen kweek.

OVAM is het Vlaams Agentschap dat verantwoordelijk is voor het afvalbeleid en bodemsaneringen in Vlaanderen. Alle bodemsaneringen in Vlaanderen worden gerapporteerd aan en gecontroleerd door OVAM. Na de stopzetting van de activiteiten op de site van de firma Bekaert in 2009, werd een grootschalig en uitvoerig bodemonderzoek gedaan. De aanwezig bodemverontreiniging is ook historisch geanalyseerd. Daaruit bleek 80% van de vervuiling terug te leiden naar de vorige industrieën, en dus historisch te zijn en 20% ten gevolge van de activiteiten van Bekaert. De historische verontreiniging wordt ambtshalve door OVAM gesaneerd waardoor de sanering in nauw overleg met OVAM uitgevoerd worden. Het bestek en de vergunning hiervoor werden door OVAM nagekeken.

Het fietspad zal open blijven gedurende de werken. Indien er interferentie is met de werf zullen de gepaste veiligheidsmaatregelen genomen worden.

De bouwheer legt strenge eisen op aan de uitvoerder van de saneringswerken om de overlast op de buurt te minimaliseren. Een aantal voorbeelden zijn het maximaliseren van transport langs de waterweg om de rondliggende straten zo weinig mogelijk te belasten. Indien er transport over de weg gebeurt, worden deze zoveel mogelijk verspreid en wordt de orde en netheid van de straten opgevolgd. Verder is er ook een nauwe communicatie met het schepencollege, omgevingsambtenaar en de milieuraad met betrekking tot de te nemen maatregelen.

In eerste instantie wordt het transport van aan te voeren materialen waar mogelijk en duurzaam langs de waterweg georganiseerd om de rondliggende straten zo weinig mogelijk te belasten. Bij transporten over de weg worden deze zoveel mogelijk gespreid in de tijd.

Vragen met betrekking tot de saneringswerken kunnen gesteld worden via het e-mailadres project-hemiksem@deme-group.com of op het nummer 03/250 54 11 (kantooruren).

Voor de saneringswerken is momenteel geen transport voorzien langs de Steenbakkerij- of Callebeekstraat. Indien dit zou wijzigen zal dit in nauw overleg gebeuren met de gemeente Hemiksem.

De aanvraag omvat de omgevingsvergunning voor de verkaveling van een deel van de gronden en de aanleg van het centrale parkgebied, de parkdreven en ontsluitingswegen. De parkdreven zullen de nieuwe verbinding vormen tussen de Heuvelstraat en de Schelde. De heraanleg van de Scheldeboorden is nog niet opgenomen in deze aanvraag en zal pas later worden aangevraagd. 

Dit is de eerste stap in de herontwikkeling van de site naar een nieuwe duurzame, aangename en dynamische woonbuurt. Op termijn zal de oude Bekaertsite transformeren van een verlaten industriezone naar één van de meest groene en duurzame woonwijken aan de Schelde. Vol leven en groen. 

“De herontwikkeling van de site is een enorme kans om een nieuw uitgestrekt park te geven aan de Hemiksemnaar. Het centrale Coulissenpark wordt een groen landschap van greppels, bolle akkers en open en beboste zones waar verschillende ecosystemen hun thuis zullen vinden. Op die manier creëren we op het terrein zowel voor de toekomstige bewoners als de huidige buurtbewoners een meerwaarde ten opzichte van de huidige toestand. Op termijn zal deze plek hét groene hart van Hemiksem voor recreatie en ontmoeting vormen.”

Consortium Park Aan De Stroom 

Volgens de voorschriften van het RUP Hoge Weg zal de realisatie van de woonontwikkeling gefaseerd gebeuren, van noord naar zuid volgend op de saneringswerken. In samenspraak met de gemeente Hemiksem wordt ervoor gekozen om in deze aanvraag nog niet de gehele Bekaertsite te verkavelen. De aanvraag beperkt zich nu tot het verkavelen van de noordelijke bouwvelden in loten bestemd voor ééngezinswoningen en appartementen. 

De aanvraag omvat meteen ook de aanleg van het centrale parkgebied en de parkdreven bestemd voor lokaal verkeer, voetgangers en fietsers. De aanvraag van de omgevingsvergunning voor de gebouwen voor Fase 1 zal pas gebeuren nadat de verkavelingsvergunning is verleend. 

Deze aanvraag voor de verkavelingsvergunning staat los van de bouwplannen. Vandaag kunnen we dus nog geen informatie geven over architectuur, inplanting van gebouwen, invulling, … Dat komt pas aan bod in een volgende fase wanneer we de omgevingsvergunning voor de gebouwen aanvragen. Achter de schermen wordt er wel al volop gewerkt aan deze bouwplannen. Eens deze concreet zijn, zal er een infomarkt georganiseerd worden waarop deze plannen zullen toegelicht worden. 

Minstens 11 hectare – 47% van de totale oppervlakte – wordt ingericht als publieke groene ruimte. Er komt onder meer een centrale parkzone en een reeks dwarsverbindingen, de parkdreven zodat je makkelijk zal kunnen wandelen of fietsen van de Heuvelstraat tot aan de Schelde.  Centraal doorheen het gebied loopt een ecologische parkzone (het Coulissenpark) van ruim honderd meter breed. Dit zal aangelegd worden als een landschap van greppels en bolle akkers, met afwisseling van open en beboste zones, dat tal van ecosysteemdiensten biedt aan de omgeving. De nieuwe buurt wordt een groene schakel tussen het Callebeekpark, Park Den Akker, het Saunierpark en het Abdijpark waardoor al deze groenzones op termijn verbonden zullen worden met elkaar voor voetgangers. Zo wordt de nieuwe Bekaertsite voor de Hemiksemenaar ook een aantrekkelijke omgeving om te wandelen, te ontspannen en te genieten van de groene omgeving.

Voor de saneringswerken dienden enkele boszones gerooid te worden, deze bomen zullen ter plaatse gecompenseerd worden. Een perceel van ruim 5.000 vierkante meter – ongeveer het formaat van een voetbalveld – wordt hiervoor volledig beplant met nieuwe bomen. De aanplanting daarvan wordt momenteel voorzien tijdens het plantseizoen van 2025-2026, na afronding van de saneringswerken. Voor de aanplant zal gekozen worden om een breed scala aan inheemse soorten toe te passen. Het bos zal onderdeel worden van het grote park van ruim 8 hectare. In de hoek van de site bij de Steenbakkerijstraat blijft de bestaande boszone behouden. 

In het verleden was de site bijna volledig verhard, goed voor zo’n kleine 20.000 m² betonverharding. Het nieuwe plan streeft echter naar aanzienlijke ontharding en voorziet onder andere in de aanleg van een park van bijna 8 hectare. In totaal wordt er ruim 11 hectare aan groene ruimte gerealiseerd.

Om deze transformatie te realiseren, zal de bestaande betonverharding worden opgebroken en ter plaatse worden vermaald. Dit puin zal vervolgens worden hergebruikt als drainagelaag voor de sanering, waardoor we niet alleen bijdragen aan de vergroening van de site, maar ook aan een duurzaam hergebruik van materialen.

Gezien de strategische ligging dicht bij het centrum van Hemiksem, wordt bij de invulling van de site gestreefd naar een grote differentiatie in het woonaanbod met verschillende groottes en types van woningen. Op die manier wordt een heel breed publiek aan toekomstige bewoners uit verschillende leeftijdscategorieën aangesproken. Zo komen er ééngezinswoningen met een tuin in verschillende groottes, aangevuld met een ruim aanbod aan één-, twee- en drieslaapkamer appartementen met terras of tuin. We streven naar een dynamische en nieuwe woonwijk voor jong en oud. Daarnaast wordt ook ruimte voorzien voor kleinschalige en buurtversterkende functies zoals praktijkruimtes en kantoorruimtes voor lokale ondernemers.

De bedoeling is om van deze voormalige bedrijfsterreinen echt een groene woonwijk te maken op schaal van de gemeente Hemiksem. De gebouwen voor meergezinswoningen aan de Schelde zullen 4 tot maximum 5 bouwlagen hoog zijn, de woningen zullen 2 tot 3 bouwlagen hoog zijn met op bepaalde plekken een welgekozen architecturaal accent tot 4 bouwlagen.

De toegangsweg tot de eerste fase van de herontwikkeling komt ten noorden van het nieuwe woonzorgcentrum, halverwege het kruispunt van de Heuvelstraat met de Steenbakkerijstraat en de Heuvelstraat en de Delvauxstraat. De afwikkeling van het verkeer binnen de site zal gebeuren door middel van een kamstructuur met tweerichtingsverkeer. De kamstructuur wordt volledig ingericht als woonerf waar de wagen te gast is. Dit zorgt ervoor dat de snelheden overal beperkt blijven, met fietsers en voetgangers die absolute voorrang hebben.  

Om een kwalitatieve nieuwe wijk te creëren streven we naar een minimale aanwezigheid van de wagen in het openbaar domein.  We willen een mooie nieuwe buurt maken waar vooral veel groen op de voorgrond aanwezig is. Ook willen we dat er genoeg parkeerplaatsen zijn, nu en in de toekomst. Mobiliteit evolueert immers heel snel. Daarom hebben we verschillende strategieën bedacht voor het parkeren, zoals ondergronds parkeren, parkeren in de binnengebieden en parkeren in de woning zelf. Deze oplossingen zullen zorgvuldig worden uitgewerkt in de architectuurplannen. Ook aan bezoekers wordt gedacht, daarvoor worden er ruim voldoende parkeerpockets voorzien op het openbaar domein.  

We hanteren het principe van ‘fietsvriendelijk ontwerp’ om dit te realiseren. Duurzame mobiliteit en de fiets spelen een een belangrijke rol bij het ontwerp van de nieuwe plannen. We willen ervoor zorgen dat het gemakkelijk en aangenaam is om met de fiets te komen, zowel op recreatief als functioneel vlak. 

Op de fietspaden primeren veiligheid en comfort. Binnen de nieuwe wijk zullen we een omgeving creëren die vriendelijk is voor voetgangers en fietsers, goede zichtbaarheid is overal gegarandeerd. De fietspaden worden aangelegd met vlakke materialen waardoor een comfortabel en veilig fietsoppervlak wordt bekomen. 

Bij het ontwerpen van de toekomstige gebouwen zorgen we voor voldoende fietsenstallingen die gemakkelijk bereikbaar zijn. Openbare fietsenstallingen worden geplaatst bij belangrijke plekken in de buurt. We zorgen ook voor voldoende ruimte voor bakfietsen en oplaadpunten voor elektrische fietsen. Zo willen we het gebruik van de fiets aanmoedigen en een fietsvriendelijke omgeving creëren. 

We streven ernaar om volledig fossielvrij te werken en maken maximaal gebruik van hernieuwbare energiebronnen in onze nieuwe ontwikkeling. De gebouwen zullen verwarmd worden met geothermische energie, dankzij een BEO-veld (boorgat energieopslag) en water-water warmtepompen. Daarnaast implementeren we duurzame oplossingen zoals zonnepanelen, laadpalen voor elektrische voertuigen en groendaken. Op deze manier leggen we de focus op toekomstbestendig bouwen, met het oog op een duurzame leefomgeving voor de lange termijn. 

Binnen de nieuwe ontwikkeling wordt ook sterk ingezet op circulair watergebruik, ondanks de extra uitdagingen als gevolg van de sanering. Hierbij wordt ook rekening gehouden met de waterhuishouding van de ruimere omgeving. Door regenwaterafvoer uit de Heuvelstraat af te tappen, voorzien we het ecologische landschapspark van een duurzame waterbron en ontlasten we de Grote Struisbeek. Dit draagt bij aan een efficiënter en duurzamer gebruik van water, terwijl we tegelijkertijd de natuurlijke ecosystemen in stand houden en versterken. 

Ook droogte is een belangrijk onderwerp waar we in detail naar kijken. Om het grote park van bijna 8 hectare van water te voorzien, gaan we het regenwater van de nabijgelegen Heuvelstraat niet meer laten weglopen in de Grote Struisbeek. In plaats daarvan gaan we dit regenwater samen met het hemelwater van de nieuwe wijk verzamelen om het park te voeden. Een grote landschappelijke waterbuffer en een fijnmazig netwerk van grachten met slimme sturing zullen het water verzamelen, bufferen en herverdelen over de alle groenzones.  

Er zal ook een systeem voor het hergebruiken van grijs water geïmplementeerd worden op de site. Dit systeem haalt afvalwater van baden, douches, wastafels en wasmachines op en zuivert het, zodat het opnieuw gebruikt kan worden. Op die manier dragen ook de toekomstige bewoners bij aan het hergebruik van water. 

Dit vernieuwende initiatief op vlak van watercirculariteit kadert binnen een programma van de Vlaamse Milieumaatschappij dat bekend staat als de Blue Deal met als doel om waterschaarste en droogte tegen te gaan. Met de Blue Deal willen we minder verharding, meer vernatting en zoveel mogelijk hergebruik van water realiseren. Het consortium Park Aan de Stroom werkt samen met Aquafin en de Gemeente Hemiksem aan dit project. De toekenning van een subsidie voor dit project is een erkenning van deze goede en innovatieve aanpak om deze plek te veranderen in een duurzame woonwijk.