Er zal gestart worden met de sloopwerken, het uitbreken van de grote betonplaat. Vanaf begin 2023 starten de graaf- en inkapselingswerken. Het einde van de saneringswerken is voorzien in de zomer van 2024.

De saneringswerken zullen ongeveer twee jaar duren. De start van de effectieve saneringswerken is voorzien voor eind oktober dit jaar.

Deze site is gekenmerkt door overwegend historische vervuiling. In de voormalige steenbakkerijen op de site werd natuurlijke klei ontgonnen om bakstenen, tegels, enz. te bakken. Deze kleiputten werden door de loop der jaren opnieuw opgevuld met afvalmaterialen van de verschillende industrieën die later op de site waren gevestigd. Buurtbewoners moeten zich echter geen zorgen maken, want de uitvoering van de saneringswerken wordt zeer nauwlettend opgevolgd door een onafhankelijk erkend bodemsaneringsdeskundige en een veiligheidscoördinator die bijzonder strikte veiligheidsprotocollen hanteren en permanente metingen uitvoeren.

Er is een lokale grondwaterverontreiniging aanwezig met zware metalen, verlaagde pH en verhoogde geleidbaarheid binnen de zone waar de klei ontgonnen is. De zware metalen in het grondwater zijn afkomstig uit de gronden waarmee in het verleden de kleiputten werden opgevuld. Lokaal en in mindere mate is tevens een verontreiniging met minerale olie en PAK’s in de bodem aanwezig.
Ter hoogte van de appartementsgebouwen, die gedeeltelijk op de opgevulde kleiputten gebouwd zijn, is een beperkte verontreiniging met zware metalen in grond en grondwater en minerale olie en PAK’s in de grond aanwezig.

Er wordt ondergronds een volledig afgesloten en waterdichte sarcofaag gecreëerd met een ondoorlatende wand rond de vervuilde grond. Hierdoor wordt de aanwezige bodem- en grondwaterverontreiniging compleet en hermetisch ingekapseld. Het terrein zal na het bouwen van de sarcofaag opgehoogd worden met een extra grondlaag van gemiddeld drie meter. Zo is rechtstreeks contact met de verontreinigde bodem uitgesloten. Deze werkwijze laat dan ook toe om opnieuw een gezonde leefomgeving te creëren voor permanente bewoning.

Het principe van werken met een sarcofaag wil zeggen dat de verontreinigde grond wordt ingekapseld in een ontoegankelijk, waterdicht en geïsoleerd omhulsel bestaande uit een ondoorlatende wand tot in de natuurlijke klei en een horizontale afdekking met ondoorlatend materiaal. Het terrein zal na het bouwen van de sarcofaag ‘opgehoogd’ worden om aansluiting te krijgen met de bestaande omgeving.
Zo is rechtstreeks contact met de verontreinigde bodem totaal uitgesloten. Deze werkwijze laat dan ook toe om opnieuw een gezonde leefomgeving te creëren voor permanente bewoning.

Bovenop de voorziene afdek, zal een bijkomende leeflaag (grondpakket) voor bomen worden voorzien. Bij de bepaling van het type bomen die aangeplant worden, zal rekening gehouden worden met de aanwezige ruimte, zodat ondiep wortelende bomen gekozen worden die de ondoorlatende laag niet beschadigen.

Veiligheid en gezondheid zijn onze eerste prioriteit, voor onze medewerkers, buurtbewoners en de toekomstige bewoners. De saneringswerken die zullen worden uitgevoerd, zijn dan ook onderhevig aan de strengste veiligheidsprotocollen. Daarbij wordt permanent gemonitord of er schadelijke stoffen vrijkomen. De historisch vervuilde grond wordt niet bovengehaald en weggevoerd, maar wordt door middel van een veilige procedure ingekapseld en hermetisch afgeschermd onder de grond. De aanwezige verontreinigingen zijn niet vluchtig. Men kan enkel blootgesteld worden aan de verontreiniging als men rechtstreeks in contact komt met de verontreinigde bodem op het terrein. Buurtbewoners worden dus niet blootgesteld aan schadelijke stoffen. De werknemers op het terrein worden beschermd door het nemen van de nodige beschermingsmaatregelen.

De aanwezige verontreinigingen op het terrein zijn niet vluchtig. Men kan enkel blootgesteld worden aan de verontreiniging als men rechtstreeks in contact komt met de verontreinigde bodem of grondwater op het terrein. Ook na afbraak van de betonplaat is er buiten de werfomheining geen contact mogelijk. Voor de buurtbewoners zijn er dus geen gezondheidsrisico’s, werknemers op het terrein worden beschermd door het nemen van de nodige beschermingsmaatregelen.
Bovendien wordt de verontreinigde bodem zo snel mogelijk na de opbraak van de verharding afgedekt. Zolang de bodem bloot ligt, zullen stofbeheersingsmaatregelen genomen worden.

We zijn ons meer dan bewust van deze actuele problematiek. Tot op heden hebben wij echter geen aanwijzingen gevonden die leiden in de richting van een vervuiling met PFOS/PFAS. Uiteraard volgen wij dit strikt op en blijven we hier zeker waakzaam voor. In het kader van de verdere ontwikkeling van de site zullen er trouwens extra controles en analyses gebeuren op de gronden die extern aangeleverd worden.

Gezien de inkapseling van de vervuilde grond enerzijds en de bijkomende analyses van de extern aangevoerde grond anderzijds, kunnen wij met grote zekerheid zeggen dat er geen PFOS/PFAS aanwezig is op deze site. Omdat we begrip hebben voor het feit dat er momenteel behoefte is aan absolute zekerheid en veiligheid, zullen we daarom op geregelde tijdstippen controles blijven uitvoeren. Daarnaast houden we regelmatig overleg- en evaluatiemomenten met de gemeente, met wie we een directe communicatielijn hebben over de ontwikkeling en de sanering van de site.

Op basis van de huidige gegevens over de historische activiteiten op het terrein is er geen kennis van aanwezigheid van kernafval in de bodem.

Het grondwater is lokaal verontreinigd door uitloging van zware metalen uit de bodem en door morsen van zuren. Vandaag is er reeds een waterzuiveringsinstallatie actief die er voor zorgt dat het regenwater dat in de grond terechtkomt gezuiverd wordt, alvorens het de site verlaat richting de Schelde. Deze waterzuivering wordt streng gemonitord en zal in dienst blijven tot de sanering en de volledige inkapseling en afsluiting van de aanwezige bodemverontreiniging volledig afgerond zijn. Het verontreinigd water bevindt zich enkel binnen de oude kleiput en dus is er geen risico voor buurtbewoners of verdere verspreiding richting aanliggende percelen. Van zodra de sarcofaag gerealiseerd is, kan het regenwater geen contact meer maken met de verontreinigde grond en dus ook niet vervuild worden.

Op heden liggen nog niet alle aan te voeren grondstromen voor het terrein vast. De gronden zullen voorafgaandelijk gecontroleerd zijn d.m.v. een milieuhygiënisch onderzoek (= Technisch Verslag) en dienen geattesteerd (= conformverklaring) te zijn door een erkende bodembeheerorganisatie (Grondbank / Grondwijzer). Bijkomend heeft de bouwheer voorzien om controle-analyses van de aangeleverde gronden te laten uitvoeren. De regelgeving voor grondverzet zal dus nauw gevolgd worden.

De sanering van de bodem van deze site is een complex, gefaseerd proces dat tot in de kleinste details wordt voorbereid en onderhevig is aan de strengste veiligheidsprotocollen. De sanering wordt voortdurend gemonitord en verloopt op een duurzame en veilige manier die geen enkele ruimte laat voor risico’s. Integendeel, de huidige slechte toestand van de bodem wordt omgebogen naar een duurzaam leefklimaat voor bewoners en omwonenden. Nadat de sanering is afgerond, is de vervuiling volledig ingekapseld en is er geen risico meer voor verspreiding van de verontreiniging of contact met bewoners.

OVAM is het Vlaams Agentschap dat verantwoordelijk is voor het afvalbeleid en bodemsaneringen in Vlaanderen. Alle bodemsaneringen in Vlaanderen worden gerapporteerd aan en gecontroleerd door OVAM. Na de stopzetting van de activiteiten op de site van de firma Bekaert in 2009, werd een grootschalig en uitvoerig bodemonderzoek gedaan. De aanwezig bodemverontreiniging is ook historisch geanalyseerd. Daaruit bleek 80% van de vervuiling terug te leiden naar de vorige industrieën, en dus historisch te zijn en 20% ten gevolge van de activiteiten van Bekaert. De historische verontreiniging wordt ambtshalve door OVAM gesaneerd waardoor de sanering in nauw overleg met OVAM uitgevoerd worden. Het bestek en de vergunning hiervoor werden door OVAM nagekeken.

De saneringswerken hebben absoluut geen impact op de tuinen van de omwonenden. Deze werken hebben bijgevolg dan ook geen invloed op de kwaliteit van groenten en fruit uit de tuinen van de omwonenden. Hetzelfde geldt voor eieren van eigen kweek.
Gezien er een volledig nieuw landschap aangelegd wordt, zal het na de sanering ook op de site volledig veilig zijn om groenten en fruit te kweken in de eigen tuin. Ook hier geldt hetzelfde voor eieren van eigen kweek.

Het fietspad zal open blijven gedurende de werken. Indien er interferentie is met de werf zullen de gepaste veiligheidsmaatregelen genomen worden.

De bouwheer legt strenge eisen op aan de uitvoerder van de saneringswerken om de overlast op de buurt te minimaliseren. Een aantal voorbeelden zijn het maximaliseren van transport langs de waterweg om de rondliggende straten zo weinig mogelijk te belasten. Indien er transport over de weg gebeurt, worden deze zoveel mogelijk verspreid en wordt de orde en netheid van de straten opgevolgd. Verder is er ook een nauwe communicatie met het schepencollege, omgevingsambtenaar en de milieuraad met betrekking tot de te nemen maatregelen.

In eerste instantie wordt het transport van aan te voeren materialen waar mogelijk en duurzaam langs de waterweg georganiseerd om de rondliggende straten zo weinig mogelijk te belasten. Bij transporten over de weg worden deze zoveel mogelijk gespreid in de tijd.

Vragen met betrekking tot de saneringswerken kunnen gesteld worden via het e-mailadres project-hemiksem@deme-group.com of op het nummer 03/250 54 11 (kantooruren).

Voor de saneringswerken is momenteel geen transport voorzien langs de Steenbakkerij- of Callebeekstraat. Indien dit zou wijzigen zal dit in nauw overleg gebeuren met de gemeente Hemiksem.